Meditasyon zihinle yapılan bir uygulamadır ve aslında meditasyon tarif edilemez. Herkesin kendi deneyimleri vardır. Ancak meditasyona hazırlık, ortamın nasıl olması gerektiği ve hangi oturuş biçiminin ve hangi nefes tekniğinin kullanılması gerektiğini söyleyebiliriz. Meditasyon sanskrit dilindeki "dhyana" kelimesinden gelir ve "zihni arıtıp sakinleştirmek, zihne işlevselliğini kazandırmak için yapılan uygulama" olarak açıklanabilir. Meditasyonla dikkatimiz, duyarlılığımız ve farkındalığımız artar. Yoga bilminin kurucusu olan Patanjali aydınlanma için 8 basamaklı bir yol önermiştir. Bu yolda meditasyon 7. basamağı oluşturur. Bu basamaklar şöyle sıralanmıştır.

 

• Yama - Evrensel ahlaki disiplinler
• Niyama - Kişisel disiplin
• Asana - Yoga duruşları
• Pranayama - Nefesin kontrolü
• Pratyahara - Duyguları geri çekme
• Dharana - Dikkati bir yere toplama
• Dhayana - Meditasyon
• Samadhi - Kendini tanıma. Aydınlanma

1- Yama:

5 noktaya dikkat çekerek yaşayanlar için ahlaki disiplin oluşturur. Yama, diğer insanlarla ilişkilerimizi ayarlar ki bunlar;

• Ahimsa - Şiddetsizlik, sadece fiziksel boyutta değil düşüncelerimizde bile uygulamamız gereken bir ahlaki disiplindir.
• Satya - Doğruyu söylemek
• Asteya - Çalmamak, her konuda çalmamak.
• Brahmacharya - Yaşam enerjisini spirituel alana kaydırmak
• Aparigraha - Mütevazilik

Yamalar arınma çalışmalarıdır. Özellikle akıl üzerinde etkilidir ve düşüncelerimizin tohumunu oluşturur. Evrensel ve etnik kanunlarla uyum içindedir ve doğru insan olmak için bize yol gösterir.

"Dininiz size ne söyler? Nasıl Yahudi olacağınızı mı? Ya da Katolik? Yoksa nasıl bir insan olacağınızı mı?" 
– Joseph Campbell

"Etnik disiplinler vardır bize neleri yapmamız, neleri yapmamız gerektiğini gösteren. İşte bunlar ruhsal kapıları açacak olan altın anahtarlardır."
– Iyengar

2- Niyama:

Sekiz basamaklı yolda ikinci basamağı oluşturur. Bu da beş basamaktan oluşur ve kişisel disiplinlerle ilgilidir.

• Saucha - Saflık, temizlik. Hem fiziksel hem zihinsel temizlik.
• Santosha - Kanaatkar olma
• Tapas - Kişisel disiplin. Bir konuyu inançla yürütme
• Svadhyaya - Dua etmek, kutsal kitap okumak
• Ishvara-pranidhana - Teslimiyet. Tanrıya inanma ve teslim olma.

 

3- Asana:

Yoga duruş pozisyonlarıdır. Önceleri zor gelir, bedende terleme, titreme ve yorgunluk hissi olur. Sonra öyle bir noktaya ulaşılır ki, bu yapan için bir gereklilik olur. Kaslar güçlenir, cilt parlar, toksinler atılır ve tüm beden huzur bulur. Aynı zamanda akıl temizlenir, tazelenir ve sakinleşir. Daha positif olursunuz ve size yakın insanlar bunu farkeder.

"Yoga Nedir? Bedenimdeki boşluktur."
-Anonim

 

4- Pranayama:

Prana ve ayama kelimelerinden oluşmuştur. Prana, yaşam, enerji ve canlılıktır. Ayama, uzunluk, genişlik, düzenleme ve kontroldür. Pranayama; Bedende ki enerji akışını nefesi kullanarak düzenlemedir. Pranayama zorunludur, hayat verir. İçsel enerjimiz ve dış dünya arasında bağlantı kurar. Yaşam enerjimizi kontrol etmemizi sağlar.

"Nefes bedende olduğu zaman yaşam da bedendedir. Ne zamanki nefes ayrılır yaşam da ayrılır. Bu nedenle Pranayama yapmalıdır."
-Swami Svatmarama

5- Pratyahara:

Sekiz basamaklı yolun beşinci ayağıdır. Duyguları geri çekerek içe dönme ve aklın kontrolüdür. İçe dönmenin en kolay yollarından biri Shavasana pozisyonunda uzanmak nefesi takip ederek bütün düşüncelerden uzaklaşmaktır. Dharana, zihinsel odaklanma ile meditasyona yol hazırlar.

• Odaklanma
• Dikkat
• Konsantrasyon
• Bağlantı

"Konsantrasyon farkındalığı bir noktada toplamaktır."
- Patanjali

Meditasyon, durmak ve derinlere bakarak özünde ne olduğunu anlamaktır.Samadhi, Patanjali'nin sekiz basamağının sonuncusudur. Yoga’nın son hediyesidir. Samadhi, algılayanla algılananın, nesne ile öznenin, kavrayanla kavrananın karışıp birleşmesidir.

Samadhi yoganın temelidir ve varılmak istenen noktadır. Pratyahara, dharana, dhayana ve samadhi, nehirde bir kayıkla gezmeye benzer. Kayığa binersin ve karayı geride bırakırsın, ağaçları,insanları. Duyguların nehirle karışıp birleşir ki bu Pratyahara'dır. Nehirde ilerledikçe geride bıraktıklarından daha da uzaklaşırsın ve nehrin akıntısına bırakırsın kendini. Suyu damarlarında, teninde ve tadını dilinde hissedersin. Bu Dharana'dır – Zihinsel çözünme Bunu doğal olarak Dhyana meditasyon takip eder. Sen ve nehir bir olmuştur. Kayık yok olur. Işıkta dans eden nehirsindir. Sonunda nehir denize ulaşır ve sen de yok olursun. İşte bu Samadhi'dir. Kayık, sen, nehir ve deniz birdir.

Patanjali'nin bu sekiz basamağı tek tek çıkılmalıdır. Basamakları atlamak bizi varmak istediğimiz noktadan uzaklaştırır.

Asana, vücut ve zihnin rahatlayıp birleştiği sabit duruştur. Bedenle yaptığımız hareketler kaslarımız, kemiklerimiz, eklem ve tendonlarımız üzerinde etkili olduğu gibi, zihinsel ve ruhsal açıdan da beslenmemizi sağlar. Asanalar sayesinde iç organlarımız, kas ve sinir sistemimiz daha sağlıklı hale gelir. Asanalar çeşitli şekillerde sınıflandırılabilir. Bu sınıflamalardan biri hareketli asanalar ve sabit asanalardır.

Hareketli asanalar bedene esneklik kazandırır, kasları güçlendirir, akciğer kullanma kapasitesini artırır, sindirim sisteminin çalışmasını sağlar ve salgı bezlerinin işlevselliğini artırır. Yogaya yeni başlayanlar için önerilir. Hareketli asanalara en iyi örnek Suryanamaskar A ve B (Güneşe selam A ve B) dir.

Sabit asanalar da harekete girilir ve burada uzun nefesler alınıp verilerek bir süre harekette kalınır. Bu duruşlar iç organlara, salgı bezlerine masaj etkisi yaparlar. Bu sırada zihnimizi de sakinleştirir ve bizi meditasyona hazırlarlar.

Asanaları uygulamaya başlamadan evvel bazı hazırlıklara ihtiyaç vardır. Bunlar asana uygulayacak kişinin ve uygulanacak yerin hazırlanması ile ilgilidir.

• En az 2 saat açlık gerekir. Bu nedenle yemek yedikten 3 – 4 saat sonra uygulama yapılır.
• Mesane ve barsaklar boş olmalıdır.
• Mümkün olduğu kadar burundan nefes alınıp verilir. Nefes alış ve veriş süresi eşit tutulmaya çalışılır.
• Duruşları yaparken yere kaymaz bir örtü serilir.
• Uygulama sırasında keskin kokular (tütsü, yemek kokusu, parfüm kokusu) olmamalıdır. Uygulama yapılacak odanın havası temiz olmalıdır.
• Duruşlar sırasında kendi kapasitenizin en uç noktasına kadar çıkın ancak gereksiz zorlamalardan kaçının.
• Basit, rahat ve bol giysiler giyiniz ve tüm takılarınızı ve saatinizi çıkarın.
• Uygulama sırasında ani bir sancı yada ağrı hissederseniz uygulamayı durdurun ve Shavasana pozisyonuna geçerek dinlenin.

Yoga ile Aklı, Bedeni ve Ruhu Arıtma

Arınma, yogik çalışmada varılmak istenen amaçlardan biridir, bu aynı zamanda Patanjali’nin sekiz basamaklı yolunda ikinci basamak olan Niyama’nın (kişisel disiplinin) ilk çalışması olan temizliktir. Bedendeki kirlilik aklımızı etkilemekte, ruhumuzun özgürleşmesini ve gerçek hünerlerimizi göstermemizi önlemektedir.

Asanalar, pranayama, tapas ve shatkarma gibi yogik çalışmalar aklımızı temizler, sakinleştirir ve buda ruhsal açıdan gelişmemizi destekler. Asanalar yani fiziksel postürler (duruşlar), bedende ki kan akımını artırarak daha çok oksijen almamızı sağlar ve dokularda, kaslarda ve iç organlarda ki prana (yaşam enerjisi) akışını artırır. Yoga duruşları kaslarımıza ve iç organlarımıza masaj etkisi yaparak orada bulunan durgun kanı temizler ve yerine oksijen ve besin yüklü taze kanın akmasını sağlar. Hareketli asanalarda beden ısısı artar, terleme olur ve bu yolla toksinler deriden ve nefesle akciğerlerden atılır.

Pranayama çalışması bedeni ve aklı temizler, dengeler ve enerjinin bedende toplanmasını sağlar. Değişik pranayama çalışmalarının bedende yarattığı değişik etkileri ve değişik temizleme metodları vardır. Kapalabhati (ateş nefesi) solunumunda, hareketin verdiği enerji ile beden ısısı artar ve bu yolla beden temizlenir. Bu solunum bizi ısıtır ve enerjimizi artırır. Nadhi Shudhi (burun delikleri değiştirmeli) solunum ise sakinleştirici etkisi ile stresi uzaklaştırır ve enerji kanallarında ki tıkanıklıkları açarak bedeni temizler.

Tapas, yoğun kişisel disiplin aklı ve ruhu arzulardan arındırarak temizler. Tapas'ta çok istediğimiz bir şeyi yapmaktan vazgeçeriz yada hiç yapmak istemediğimiz bir şeyi yaparız. Bu durum bizim isteğimizle, aklımızın emri arasında bir çelişki yaratarak içsel bir ateş yakar ki bu kirlilikten uzaklaşmamızı sağlar.

Shatkarma solunum ve sindirim sisteminde ki gereksiz balgam ve mukusu temizleme teknikleridir ve 6 değişik sistemle bunu sağlar. Bu teknikleri yaparken mutlaka bu konuda bilgi ve deneyim sahibi biri eşlik etmelidir.

• Neti – Nazal temizlenme ve irrigasyon
• Dhauti – Sindirim sisteminin temizlenmesi
• Nauli – Abdominal masaj
• Basti – Kolon temizliği
• Kapalbhati – Beynin temizlenmesi ve canlandırılması
• Trataka – Göz yaşı kanalları temizliği

Burada amaç üç beden tipini (doshaları) dengeye getirmektir. Eğer doshalar zaten dengede ise shatkarma yapmaya gerek yoktur. Ayurveda'da doshaları dengeleyen daha kibar tedavi teknikleri vardır ve shatkarma’ya alternatif olarak kullanılabilir.

Çeşitli yoga teknikleri ile aklı, bedeni ve ruhu arıttıktan sonra, bedenimizde dolaşan prana akışı hızlanır buda bizim çalışma, düşünme, sindirim, tat alma, hissetme ve hayatı deneyimleme kapasitemizi artırır. Bu çalışma sadece fiziksel olarak daha dinamik olmamızı değil aynı zamanda ruhsal gelişmemizi, farkındalığımızı ve muvazenemizi de artırır.